Jak Rosja przeceniła swoje siły i straciła Syrię

Rosyjska interwencja w Syrii była kluczowym momentem w dążeniach Moskwy do odzyskania pozycji globalnego mocarstwa. Początkowo miała osłabić wpływy USA w regionie, jednak konflikt ujawnił zarówno potencjał, jak i ograniczenia rosyjskich ambicji na Bliskim Wschodzie.

Głównym celem Rosji w Syrii jest wyparcie Stanów Zjednoczonych i osłabienie ich wpływów na Bliskim Wschodzie, co stanowi część szerszej strategii przeciwdziałania potędze Zachodu w kluczowych obszarach geopolitycznych. Wspólnie z Iranem Moskwa dąży do zabezpieczenia reżimu Baszara al-Asada i uczynienia Syrii strategicznym przyczółkiem w świecie arabskim oraz bramą do Morza Śródziemnego. Konsoliduje to pozycję Rosji jako dominującego mocarstwa regionalnego, jednocześnie podważając koalicje pod przewodnictwem USA i wzmacniając narrację o Rosji jako globalnej przeciwwadze dla zachodniej dominacji. Ponadto obecność Rosji wzmacnia sojusze z regionalnymi partnerami, takimi jak Iran, tworząc zjednoczony front przeciwko wpływom Zachodu w jednym z najbardziej niestabilnych regionów świata.

Powodem, dla którego Rosja dąży do realizacji tego celu, jest fakt, że wspierając Asada, umacnia swoją rolę kluczowego gracza w regionie, wykorzystując swoje wpływy nie tylko w Syrii, ale także w szerszym kontekście do kształtowania konfliktów i wspierania sojuszników. Wzmacnia to reputację Rosji jako wiarygodnego partnera w porównaniu do postrzeganej nieprzewidywalności amerykańskiej polityki zagranicznej. Ponadto utrzymanie reżimu Asada zapewnia Rosji dostęp do strategicznej infrastruktury, zwłaszcza bazy morskiej w Tartusie, co daje jej przyczółek w rejonie Morza Śródziemnego, umożliwiając projekcję siły militarnej i monitorowanie szlaków handlowych. Sukces w Syrii zwiększa również globalną siłę przetargową Rosji, czyniąc ją kluczowym aktorem w dyskusjach na temat stabilności Bliskiego Wschodu, bezpieczeństwa energetycznego i walki z terroryzmem, cementując jej wpływ na przyszłość regionu.

‍

Rosja próbowała osiągnąć ten cel poprzez szeroko zakrojoną interwencję militarną na rzecz reżimu Asada. W szczytowym okresie interwencji w 2017 roku Rosja rozmieściła w Syrii około 6 000 żołnierzy, a obecnie ich liczba wzrosła do około 7 000. Rosja zaangażowała również znaczną flotę powietrzną, obejmującą ponad dwadzieścia bombowców Su-24 i Su-25, osiem myśliwsko-bombowych Su-30 oraz dwanaście śmigłowców szturmowych Mi-24 i Ka-52, które od 2015 do 2018 roku przeprowadziły ponad 34 000 misji bojowych. Dodatkowo Rosja rozmieściła zaawansowane systemy uzbrojenia, takie jak rakiety balistyczne Iskander-M, systemy obrony powietrznej S-400 oraz zestawy Pancyr i Tor, aby zabezpieczyć kluczowe obiekty, zwłaszcza bazę lotniczą Hmeimim. Ta strategia, koncentrująca się na sile powietrznej, precyzyjnych uderzeniach i środkach obronnych, miała na celu umocnienie pozycji Asada, osłabienie sił opozycyjnych i utrzymanie rosyjskiej obecności wojskowej. Jednak wzmożona aktywność rosyjskich samolotów transportowych, zaobserwowana na najnowszych zdjęciach satelitarnych, sugeruje przygotowania do częściowego przeniesienia lub wycofania wojsk.

Wbrew swoim celom Rosja nie osłabiła, lecz zwiększyła zaangażowanie USA w Syrii. Zamiast wycofać się, Stany Zjednoczone rozszerzyły swoją obecność, wspierając kurdyjskie grupy i frakcje rebelianckie, co przekształciło konflikt w wojnę zastępczą, dodatkowo komplikując rosyjskie cele. Waszyngton skonsolidował siły opozycji, utrudniając Moskwie zmniejszenie amerykańskich wpływów. W rezultacie konflikt się wydłużył, wyczerpując rosyjskie zasoby i zaostrzając napięcia zarówno z lokalnymi, jak i zachodnimi mocarstwami. Ostatecznie, zamiast zmniejszyć amerykańską obecność, działania Rosji zaostrzyły geopolityczną rywalizację, prowadząc do kosztownego i przewlekłego konfliktu.

Sytuacja Rosji w Syrii pogorszyła się jeszcze bardziej po wybuchu wojny na Ukrainie w 2022 roku, która odciągnęła uwagę i zasoby Moskwy od Bliskiego Wschodu. Kluczowe jednostki, zwłaszcza Grupa Wagnera, zostały przerzucone na front w Ukrainie, pozostawiając lukę w operacjach lądowych w Syrii. Ponadto rosyjscy generałowie, wcześniej dowodzący w Syrii, zostali przeniesieni na inne stanowiska, co obniżyło jakość dowodzenia i nadzoru operacyjnego. Doprowadziło to do mniej skoordynowanych i mniej skutecznych działań wojskowych w Syrii. Ciężki sprzęt, w tym czołgi, artyleria i systemy obrony powietrznej, został również przeniesiony na Ukrainę, co jeszcze bardziej osłabiło rosyjską obecność. Co więcej, według ukraińskiego sztabu generalnego Rosja poniosła ponad 750 000 strat, co dodatkowo ograniczyło jej zdolność do utrzymania wpływów w Syrii, czyniąc kraj bardziej podatnym na regionalne zmiany sił.

Wyzwania Rosji w Syrii pogłębiły się przez nieefektywność i korupcję w reżimie Asada. Syryjska armia, borykająca się z niskim morale, niedoborami zaopatrzenia i niewystarczającym szkoleniem, była w dużej mierze uzależniona od rosyjskiego wsparcia. Generał Walerij Gierasimow i inni rosyjscy dowódcy zdawali sobie sprawę, że syryjskie siły nie są w stanie samodzielnie bronić swojego terytorium. Korupcja i złe zarządzanie w rządzie syryjskim dodatkowo destabilizowały sytuację, tworząc rozdrobnione i niestabilne środowisko, które utrudniało realizację operacji wojskowych. Chociaż początkowo Rosja pomogła Asadowi w odzyskaniu kontroli nad kluczowymi obszarami, zależność syryjskiego wojska od wsparcia zewnętrznego uwidoczniła ograniczenia rosyjskiej interwencji, gdyż braki w zasobach i wewnętrzne problemy znacznie osłabiły efektywność operacyjną.

W końcowej fazie konfliktu islamska grupa rebeliancka Hayat Tahrir al-Sham obaliła reżim Asada, co stanowiło strategiczną porażkę Rosji. Niechęć Putina do bezpośredniego interweniowania w najtrudniejszym momencie dla Asada uwydatniła osłabioną zdolność Moskwy do wspierania swojego sojusznika.

Choć początkowo Rosja zapobiegła upadkowi Asada, ostatecznie nie zdołała zabezpieczyć swoich długoterminowych celów. Niepowodzenie w utrzymaniu reżimu osłabiło wiarygodność Moskwy i ograniczyło jej wpływy regionalne, co stanowiło poważny cios dla jej strategicznych ambicji na Bliskim Wschodzie.

Ogólnie rzecz biorąc, interwencja Rosji w Syrii, choć początkowo stabilizowała reżim Asada, nie zdołała osiągnąć długoterminowych celów. Przeniesienie uwagi na Ukrainę oraz nieefektywność syryjskiego rządu i wojska ujawniły ograniczone zasoby i wpływy Rosji. Niezdolna do zdecydowanego wspierania Asada w końcowych etapach konfliktu, Rosja, przez nadmierne zaangażowanie, osłabiła swoje wyzwanie wobec dominacji Stanów Zjednoczonych. Ta porażka podkreśla granice potęgi militarnej w niestabilnych regionach oraz ryzyko przekroczenia granic przez angażowanie się w liczne konflikty.

‍

‍